Difference between revisions of "Hangeul step 1/tl"
Gin blossoms (Talk | contribs) (→Syllable Blocks) |
Bryandeker (Talk | contribs) (→Bakit matututo pa ng alpabetong Korean?) |
||
| (7 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| Line 3: | Line 3: | ||
==Panimula== | ==Panimula== | ||
[[File:Recorded by.jpg|right|thumb|250px|link=http://www.talktomeinkorean.com|Hyunwoo and Mikyung - Steps 2, 3<br>Seokjin and Kyoung-eun: Steps 4, 5, 6<br>http://www.talktomeinkorean.com ]] | [[File:Recorded by.jpg|right|thumb|250px|link=http://www.talktomeinkorean.com|Hyunwoo and Mikyung - Steps 2, 3<br>Seokjin and Kyoung-eun: Steps 4, 5, 6<br>http://www.talktomeinkorean.com ]] | ||
| − | '''Mabuhay.''' Kumpara sa Hapones at Tsino, ang basic ng Korean script ay maaring matutuhan sa loob lamang ng ilang oras. Ang tanging paraan upang mabigkas ng mahusay ang wikang Korean ay sa paggamit ng Korean script o Hangeul (한글). Ang Korean ay may ilang tunog na walang katumbas sa wikang | + | '''Mabuhay.''' Kumpara sa Hapones at Tsino, ang basic ng Korean script ay maaring matutuhan sa loob lamang ng ilang oras. Ang tanging paraan upang mabigkas ng mahusay ang wikang Korean ay sa paggamit ng Korean script o Hangeul (한글). Ang Korean ay may ilang tunog na walang katumbas sa wikang Ingles kaya ang paggamit ng [[romanization]] ay hindi magandang ideya . Sa mga sumusunod na pahina, kami ay naglatag ng aralin na binubuo ng 6 na steps at gumamit ng iba't-ibang pamamaraan upang tulungan ang magaaral na matuto ng Korean script sa mabilis at epektibong paraan. Ang proyektong ito ay sa pagitan ng pagtutulungan ng Korean Wiki Project at [http://www.talktomeinkorean.com TalktomeinKorean.com]. Kami ay naghahanap ng bo-boses para sa pagbigkas ng tunog ng Hanguel at sila'y nag-laan ng kanilang pahanon sa kabila ng kanilang kakapusan sa oras upang maisakatuparan ang proyektong ito. Kami ay nagpapasalamat sa kanilang pagpupunyagi at pagsuporta. |
| − | ''Magkakaroon din ng | + | ''Magkakaroon din ng step 7 sa hinaharap para sa pagbigkas ng matatas.'' |
{{-}} | {{-}} | ||
| − | ==Bakit | + | ==Bakit matututo pa ng alpabetong Korean?== |
| − | Marami ang | + | Marami ang nag-iisip na sapat nang malaman ang Romanized Korean. Hindi nila naiisip na ito ay nagiging hadlang upang sila'y maging mas mahusay sa wikang Korean. Ang mga sumusunod ay mga dahilan kung bakit ang Korean Romanization ay hindi angkop pag-aralan. |
| − | *'''Ang mga tunog ng Ingles at Korean ay hindi magkapareho''' May saysay ba na | + | *'''Ang mga tunog ng Ingles at Korean ay hindi magkapareho''' May saysay ba na mag-aral ng Ingles gamit ang alpabetong Korean lalo na't walang F, V at Z na tunog sa Korean? Hindi lahat ng tunog sa wikang Ingles ay mayroon ang wikang Korean at hindi lahat ng tunog sa wikang Korean ay mayroon ang wikang Ingles. Kaya naman, hindi magagawa ng alpabetong Ingles na ipakita nang eksakto ang tunog na katumbas ng Korean. Kung nais nating matuto ng Ingles, dapat pag-aralan ang alpabetong Ingles at ang mga tunog nito. Gayundin sa pag-aaral ng Korean, dapat pag-aralan ang alpabetong Korean at ang mga tunog nito. |
*'''Ang Korean Romanization ay nakakalito at hindi malinaw.''' | *'''Ang Korean Romanization ay nakakalito at hindi malinaw.''' | ||
| − | **Kung | + | **Kung wala kang alam sa Korean at ang gamit mo lamang ay libro na may travel phrases gamit ang Romanized Korean, maaaring magkamali ka sa pagbigkas nito. Halimbawa, paano bibigkasin ang salitang Romanized na 'neon'? 'Niyon' ba o 'nun'? Ito ay binibigkas na 'nun', ngunit paano natin malalaman ito kung binabaybay lamang ito sa salitang Ingles na 'neon'? |
| − | **Maraming uri ng Romanization at minsan, mahirap tukuyin kung anong uri ang ginagamit. Halimbawa na lang ang pangalan ng gold medal | + | **Maraming uri ng Romanization at, minsan, mahirap tukuyin kung anong uri ang ginagamit. Halimbawa na lang, ang pangalan ng gold medal Olympic skater na si "Kim Yuna" (김연아) ay hindi naka-romanize sa tradisyonal na pamamaraan, at sa halip ay ibinabaybay ayon sa tunog nito sa Ingles. Kung ipagpapalagay na Revised Romanization System ang ginamit, ito ay parang Yoona at hindi Yuna dahil ang yu ay ㅠ at hindi ㅕ. |
**Walang tunog na Woo at Yi at imposible itong isulat sa Korean, ngunit kung minsan ang tunog ng ㅜ ay binabaybay na Woo at ang 이 ay binabaybay na Yi. | **Walang tunog na Woo at Yi at imposible itong isulat sa Korean, ngunit kung minsan ang tunog ng ㅜ ay binabaybay na Woo at ang 이 ay binabaybay na Yi. | ||
Para sa iba pang kadahilanan, tignan ang: [[Romanization#Problems]]. | Para sa iba pang kadahilanan, tignan ang: [[Romanization#Problems]]. | ||
| − | == | + | ==Maikling Kasaysayan== |
''Tignan ang buong artikulo sa [[Wikipedia:Origin_of_Hangul|Ang pinagmulan ng Hangeul]]'' | ''Tignan ang buong artikulo sa [[Wikipedia:Origin_of_Hangul|Ang pinagmulan ng Hangeul]]'' | ||
[[File:King Sejong.JPG|thumb|right|200px|King Sejong]] | [[File:King Sejong.JPG|thumb|right|200px|King Sejong]] | ||
[[Image:Hunmin jeong-eum.jpg|thumb|right|200px|A page from the Hunmin Jeong-eum Eonha]] | [[Image:Hunmin jeong-eum.jpg|thumb|right|200px|A page from the Hunmin Jeong-eum Eonha]] | ||
| − | Ang Hangeul | + | Ang Hangeul ay ipinakilala sa ilalim ni Sejong na Dakila at natapos likhain humigit kumulang noong 1444. Bago ang mga panahon iyon at maging pagkatapos, mga karakter na Tsino ang ginagamit sa pagsusulat, kaya ito lakip na ang pagbabasa ay limitado lamang sa mga maharlika at elitistang nasa gobyerno. Hinangad ni Haring Sejong na magkaroon ng sariling alpabeto ang Korea na madaling matututuhan ng lahat -- kahit ng mga karaniwang tao. Pagkatapos itong magawa, sinasabing ang Hangeul ay madaling matutuhan anupat ang isang marunong ay makakatapos sa pagsasaulo nito umaga pa lang at ang mangmang o hangal naman ay makakatapos sa pagsasaulo nito sa gabi. Dahil dito, nagkaroon ng panahon na kung saan ang mga aristokratang Korean ay tumutol sa Hangeul sa paniniwalang ang mga matataas lamang sa lipunan ang dapat magkaroon ng ganitong pribilehiyo. |
| − | + | Mula nang ipakilala ang Hangeul, dumaan ito sa masalimuot na mga pagbabago. Nagbago nang husto ang wikang Korean sa panahon ng pananakop ng Hapon maaga noong dekada ng 1900, tulad ng pagtanggal sa itinuturing ngayong mga sinaunang titik at pagbabago sa mga pamamaraan ng pagsulat. | |
| − | + | Masasabing ang Hangeul ay madaling matutuhan ng karamihan dahil ang karamihan sa mga alpabetong magkahugis ay magkatunog din, kaya madaling makita ang kaugnayan ng isa't isa at madali ring isaulo. | |
{{-}} | {{-}} | ||
| Line 63: | Line 63: | ||
[[File:사람.png|center]] | [[File:사람.png|center]] | ||
| − | Ang pagpapantig sa Korean ay nakaayos sa bloke ng mga letrang nagsisimula sa katinig, gitnang patinig, at minsan huling katinig. Ang isang bloke ng syllable ay binubuo ng '''hindi kukulang sa 2 titik''', na maaaring buuin ng isang katinig at isang patinig. Sa ating araling, ang | + | Ang pagpapantig sa Korean ay nakaayos sa bloke ng mga letrang nagsisimula sa katinig, gitnang patinig, at minsan huling katinig. Ang isang bloke ng syllable ay binubuo ng '''hindi kukulang sa 2 titik''', na maaaring buuin ng isang katinig at isang patinig. Sa ating araling, ang step 2 hanggang step 4 ay tutuon sa mga salitang binubuo ng isang katinig at isang patinig at mga salitang may isang katinig at isang pahabang patinig(tignan ang ibaba). Ang step 5 naman ang magpapakilala sa konseptong huling katinig at ang step 6 para sa pantig na may dalawang patinig. |
[[File:Syllable blocks1.png|center]] | [[File:Syllable blocks1.png|center]] | ||
| Line 97: | Line 97: | ||
|} | |} | ||
| − | == | + | ==Pagsusulat== |
| − | + | Tulad ng nabanggit, ang pagsusulat sa Korean ay mula sa kaliwa pakanan at sa pormang bloke. Sa susunod na bahagi, ating matutuhan kung paano isulat ang mga titik at ang tamang pagkakasunod ng pagguhit. Habang ang pagkakasunod ng pagguhit ay hindi mahalaga sa simula, ito ay mahalaga sa pagsusulat ng Korean at makakatulong upang maintindihan ng iba ay iyong sulat kamay. Ang hugis at laki ng mga titik ay maaaring banatin o pagsiksikin upang mapunan ang block space at upang iparehas ang sukat nito sa iba pang patnig. Sa sumusunod na halimbawa, makikita kung papaano ang sukat at laki the titik na ㄱ ay nagbabago upang mapunan ang syllable block (kulay sky blue). | |
[[File:Sentence block example.png|center]] | [[File:Sentence block example.png|center]] | ||
| − | + | Atin nang sisimulang pagaralan ang ilan sa mga titik na kung tawagi'y [[jamo]]. Paalala lamang, upang makita ang aralin na ito sa kabuuan, kailangang may nakainstall na [http://get.adobe.com/flashplayer/ Adobe Flash Player]. Ito ang magpapagana sa mga audio na kasama sa mga sumusunod na pahina. Ganun pa man, hindi kailangang mag-alala sapagkat malamang ay nakainstall na ito sa iyong kompyuter. | |
{| border=0 style="text-align:center; margin-left: auto; margin-right: auto;" | {| border=0 style="text-align:center; margin-left: auto; margin-right: auto;" | ||
| − | |- | + | |- |
| [[File:Next.png|link=Hangeul step 2|150px]] | | [[File:Next.png|link=Hangeul step 2|150px]] | ||
|} | |} | ||
Latest revision as of 05:46, 23 June 2011
|
|
|
| Help · Cheat Sheet · Community portal |
Contents
Panimula
Seokjin and Kyoung-eun: Steps 4, 5, 6
http://www.talktomeinkorean.com
Mabuhay. Kumpara sa Hapones at Tsino, ang basic ng Korean script ay maaring matutuhan sa loob lamang ng ilang oras. Ang tanging paraan upang mabigkas ng mahusay ang wikang Korean ay sa paggamit ng Korean script o Hangeul (한글). Ang Korean ay may ilang tunog na walang katumbas sa wikang Ingles kaya ang paggamit ng romanization ay hindi magandang ideya . Sa mga sumusunod na pahina, kami ay naglatag ng aralin na binubuo ng 6 na steps at gumamit ng iba't-ibang pamamaraan upang tulungan ang magaaral na matuto ng Korean script sa mabilis at epektibong paraan. Ang proyektong ito ay sa pagitan ng pagtutulungan ng Korean Wiki Project at TalktomeinKorean.com. Kami ay naghahanap ng bo-boses para sa pagbigkas ng tunog ng Hanguel at sila'y nag-laan ng kanilang pahanon sa kabila ng kanilang kakapusan sa oras upang maisakatuparan ang proyektong ito. Kami ay nagpapasalamat sa kanilang pagpupunyagi at pagsuporta.
Magkakaroon din ng step 7 sa hinaharap para sa pagbigkas ng matatas.
Bakit matututo pa ng alpabetong Korean?
Marami ang nag-iisip na sapat nang malaman ang Romanized Korean. Hindi nila naiisip na ito ay nagiging hadlang upang sila'y maging mas mahusay sa wikang Korean. Ang mga sumusunod ay mga dahilan kung bakit ang Korean Romanization ay hindi angkop pag-aralan.
- Ang mga tunog ng Ingles at Korean ay hindi magkapareho May saysay ba na mag-aral ng Ingles gamit ang alpabetong Korean lalo na't walang F, V at Z na tunog sa Korean? Hindi lahat ng tunog sa wikang Ingles ay mayroon ang wikang Korean at hindi lahat ng tunog sa wikang Korean ay mayroon ang wikang Ingles. Kaya naman, hindi magagawa ng alpabetong Ingles na ipakita nang eksakto ang tunog na katumbas ng Korean. Kung nais nating matuto ng Ingles, dapat pag-aralan ang alpabetong Ingles at ang mga tunog nito. Gayundin sa pag-aaral ng Korean, dapat pag-aralan ang alpabetong Korean at ang mga tunog nito.
- Ang Korean Romanization ay nakakalito at hindi malinaw.
- Kung wala kang alam sa Korean at ang gamit mo lamang ay libro na may travel phrases gamit ang Romanized Korean, maaaring magkamali ka sa pagbigkas nito. Halimbawa, paano bibigkasin ang salitang Romanized na 'neon'? 'Niyon' ba o 'nun'? Ito ay binibigkas na 'nun', ngunit paano natin malalaman ito kung binabaybay lamang ito sa salitang Ingles na 'neon'?
- Maraming uri ng Romanization at, minsan, mahirap tukuyin kung anong uri ang ginagamit. Halimbawa na lang, ang pangalan ng gold medal Olympic skater na si "Kim Yuna" (김연아) ay hindi naka-romanize sa tradisyonal na pamamaraan, at sa halip ay ibinabaybay ayon sa tunog nito sa Ingles. Kung ipagpapalagay na Revised Romanization System ang ginamit, ito ay parang Yoona at hindi Yuna dahil ang yu ay ㅠ at hindi ㅕ.
- Walang tunog na Woo at Yi at imposible itong isulat sa Korean, ngunit kung minsan ang tunog ng ㅜ ay binabaybay na Woo at ang 이 ay binabaybay na Yi.
Para sa iba pang kadahilanan, tignan ang: Romanization#Problems.
Maikling Kasaysayan
Tignan ang buong artikulo sa Ang pinagmulan ng Hangeul
Ang Hangeul ay ipinakilala sa ilalim ni Sejong na Dakila at natapos likhain humigit kumulang noong 1444. Bago ang mga panahon iyon at maging pagkatapos, mga karakter na Tsino ang ginagamit sa pagsusulat, kaya ito lakip na ang pagbabasa ay limitado lamang sa mga maharlika at elitistang nasa gobyerno. Hinangad ni Haring Sejong na magkaroon ng sariling alpabeto ang Korea na madaling matututuhan ng lahat -- kahit ng mga karaniwang tao. Pagkatapos itong magawa, sinasabing ang Hangeul ay madaling matutuhan anupat ang isang marunong ay makakatapos sa pagsasaulo nito umaga pa lang at ang mangmang o hangal naman ay makakatapos sa pagsasaulo nito sa gabi. Dahil dito, nagkaroon ng panahon na kung saan ang mga aristokratang Korean ay tumutol sa Hangeul sa paniniwalang ang mga matataas lamang sa lipunan ang dapat magkaroon ng ganitong pribilehiyo.
Mula nang ipakilala ang Hangeul, dumaan ito sa masalimuot na mga pagbabago. Nagbago nang husto ang wikang Korean sa panahon ng pananakop ng Hapon maaga noong dekada ng 1900, tulad ng pagtanggal sa itinuturing ngayong mga sinaunang titik at pagbabago sa mga pamamaraan ng pagsulat.
Masasabing ang Hangeul ay madaling matutuhan ng karamihan dahil ang karamihan sa mga alpabetong magkahugis ay magkatunog din, kaya madaling makita ang kaugnayan ng isa't isa at madali ring isaulo.
Basics
Mga katinig
May 14 na pangunahing katinig sa Korean at 5 dobleng katinig na binuo mula sa pangunahing katinig na ㄱ, ㄷ, ㅂ, ㅅ, at ㅈ.
| Pangunahing katinig | 
|
| Dobleng katinig | 
|
Mga Patinig
May 8 pangunahing patinig kasama ang 13 iba pang complex na patinig. Ang complex na patinig na ito ay tinatawag na dipthongs na binubuo ng hindi hihigit sa dalawang patinig. Na kung saan ang higit sa isang patinig ay karaniwang binibigkas sa hiwalay na pantig, kada patinig na binubuo ng dipthong ay binibigkas sa isang pantig. Ating makikita na karamihan sa mga dipthongs ay kombinsayon ng 2 pangunahing patinig.
Lahat ng mga pangunahing patinig ay isinusulat sa pamamagitan ng 3 uri ng stroke. Ang unang stroke na sumisimbolo sa langit ay isang tuldok (•), ngunit sa modernong Korean, ang tuldok ay simple at maigsing stroke. Ang sumunod na stroke na sumisimbolo sa lupa ay ang guhit na pahalang (ㅡ). Ang huling stroke ay sumisimbolo sa tao (ㅣ). Ang mga simbolong ito ang pinagsasama upang makabuo ng patinig. Halimbawa, | at • ay makakabuo ng ㅏ.
| Pangunahing patinig | 
|
| Complex na patinig | 
|
Syllable Blocks
Ang Korean ay isinusulat mula kaliwa - papuntang kanan at ang kada pantig ay isinusulat sa hugis na bloke. Kada letra sa loob ng bloke ay bumubuo ng tunog. Ang Korean para sa 'tao' ay 사람, saram sa romanization, at binubuo ng dalawang pantig. Ang letrang ㅅ + ㅏ ang bumubuo sa pantig na 사 ('sa'), at ang ㄹ + ㅏ + ㅁ naman ang bumubuo sa sumunod na pantig na 람 ('ram'). Ang larawan sa ibaba ang magpapakita ng katumbas na tunog ng salita sa Korean. Ating pansinin na sa pagsusulat ng Korean, hindi ipinapaloob ang mga pantig sa kahon. Ito'y upang ipakita lamang ang hugis ng pantig.
Ang pagpapantig sa Korean ay nakaayos sa bloke ng mga letrang nagsisimula sa katinig, gitnang patinig, at minsan huling katinig. Ang isang bloke ng syllable ay binubuo ng hindi kukulang sa 2 titik, na maaaring buuin ng isang katinig at isang patinig. Sa ating araling, ang step 2 hanggang step 4 ay tutuon sa mga salitang binubuo ng isang katinig at isang patinig at mga salitang may isang katinig at isang pahabang patinig(tignan ang ibaba). Ang step 5 naman ang magpapakilala sa konseptong huling katinig at ang step 6 para sa pantig na may dalawang patinig.
Pansinin na kapag patinig lamang ang isusulat, kailangan itong isulat na kasama ang katinig na ㅇ, na nagsisilbing silent placeholder para sa puwesto ng katinig. Bakit? Isipin na lamang ang konsepto ng ying yang. Kung isusulat ang patinig na ㅏ, kailangang isulat ito na 아 na kung saan ang ㅇ ang nagsisibling silent placeholder para sa puwesto ng katinig. Isang madaling paraan upang mataandaan ito ay isping ang o na zero. Mga halimbawa sa ibaba:
| Orihinal na patinig | Isinulat na mag-isa |
|---|---|
| ㅏ | 아 |
| ㅐ | 애 |
| ㅓ | 어 |
| ㅔ | 에 |
| ㅗ | 오 |
| ㅜ | 우 |
| ㅡ | 으 |
| ㅣ | 이 |
Pagsusulat
Tulad ng nabanggit, ang pagsusulat sa Korean ay mula sa kaliwa pakanan at sa pormang bloke. Sa susunod na bahagi, ating matutuhan kung paano isulat ang mga titik at ang tamang pagkakasunod ng pagguhit. Habang ang pagkakasunod ng pagguhit ay hindi mahalaga sa simula, ito ay mahalaga sa pagsusulat ng Korean at makakatulong upang maintindihan ng iba ay iyong sulat kamay. Ang hugis at laki ng mga titik ay maaaring banatin o pagsiksikin upang mapunan ang block space at upang iparehas ang sukat nito sa iba pang patnig. Sa sumusunod na halimbawa, makikita kung papaano ang sukat at laki the titik na ㄱ ay nagbabago upang mapunan ang syllable block (kulay sky blue).
Atin nang sisimulang pagaralan ang ilan sa mga titik na kung tawagi'y jamo. Paalala lamang, upang makita ang aralin na ito sa kabuuan, kailangang may nakainstall na Adobe Flash Player. Ito ang magpapagana sa mga audio na kasama sa mga sumusunod na pahina. Ganun pa man, hindi kailangang mag-alala sapagkat malamang ay nakainstall na ito sa iyong kompyuter.
|
