TTMIK seviye 5 ders 16

Bu dersimizde, şimdiki zamanın anlatısı cümlesi -(ㄴ/는)다 kullanımının yapımına bakalım. Bu fiil soneki genellikle kendinizden büyük olmayanlar ya da yakınınızla konuşurken kullanılır. Ayrıca sık sık yazı dilinde olanları anlatırken kullanılır.

(ㄴ/는)다 yazım dilinde kullanıldığında resmi dille (존댓말) gayri resmi dil (반말) arasında bir ayrım kalmaz.

Yapılışı
Eylem fiiller :
- Fiilin sonu sesli harfle bitiyorsa + -ㄴ다
Örnek) 자다 (uyumak) → 잔다

- Fiilin sonu sessiz harfle bitiyorsa + -는다
Örnek) 굽다 (pişirmek) → 굽는다

*Fiilin sonu ㄹile bitiyorsa, ㄹdüşer ve -ㄴ다 eklenir.
Örnek) 팔다 (satmak) → 파 + ㄴ다 → 판다

Tanımlayıcı fiiller :
- Fiil kökü + -다
Örnek) 예쁘다 → 예쁘다

**Tanımlayıcı fiil bu durumda fiilden -다 yı kaldırdığınız için fiilin köküdür, şimdiki zamanın anlatı şekli aslında aynı fiilin sözlükteki halidir.

있다/없다:
- 있다 ve 없다 tanımlayıcı fiil olarak aynı şekilde çekimlenir, bu yüzden şimdiki zamanın anlatısı aynı kalırlar.

Kullanım Şekli 1 (konuşma&yazıda)
- Bu SADECE sizden büyük olmayan biriyle konuşurkendir.

Siz -(ㄴ/는)다 kullandığınızda :

1) şimdiki zamandaki eylem ya da durum hakkında konuşurken etkinizi ya da tepkinizi göstermek istiyorsun

Örnek) 이거 좋다! = Bu iyi!
(반말 da düz şimdiki zamanda karşınızdaki kişiye “이거 좋아”diyeceksiniz ama 이거 좋다 ilk gördüğünüz bir şey için ya da tepkinizi iyi bir şekilde göstermek için kullanıldığında daha güçlü bir nüansa sahiptir.)

Örnek) 여기 강아지 있다! Burada köpek var!
(반말 da “여기 강아지 있어!” diyeceksiniz ama 여기 강아지 있다 genelde şaşkınlığınızı ya da heyecanınızı daha iyi gösterir.)

Örnek) 저기 기차 지나간다. = Orada tren geçiyor.
(반말 da “저기 기차 지나가” diyeceksiniz ama 저기 기차 지나간다 şaşkınlığınızı ya da kesin bir gerçeğin keşfi gösterilmek istenildiğinde daha çok kullanılır.

Örnek) 전화 온다. = Telefon geliyor/çalıyor.
(반말 da 전화 와 diyeceksiniz. Ama burada anlatı şeklinde olan belirli bir durumu yada eylemi açıklıyorsunuz.)

2) şimdiki eylem, durum ya da düzenli faaliyetlerinizden bahsetmek istiyorsun

Örnek) 나 먼저 간다. = Ben önce/ilk/şimdi gidiyorum.
(반말 düz cümlede 나 먼저 가. ya da 나 먼저 갈게. diyeceksin, ama burada şimdiki durumunuzu anlatı şeklinde ifade ediyorsunuz. "Hey gördüğün gibi şimdi gidiyorum. Tepki göstermek istiyorsan şimdi söyle bana" gibi diyorsunuz.)

Örnek) 그러면, 다음에는 너 초대 안 한다. = Öyleyse gelecek sefer seni çağırmam.
( 반말 da, gelecekten bahsettiğiniz için 그러면, 다음에는 너 초대 안 할게. ya da 그러면 다음에는 너 초대 안 할 거야. diyeceksiniz, ama kural/prensip ya da alışkanlıktan bahsetmek istiyorsanız 너 초대 안 한다. diyebilirsiniz.)

Kullanım Şekli 2 (Yalnızca yazıda)

(ㄴ/는)다 yazım dilinde kullandığınızda resmi dil ile gayri resmi dil arasındaki ayrım ortadan kalkar. Aslında, bu eylemlerin sırasını anlatmanın yaygın bir yoludur bu yüzden -(ㄴ/는)다 kişisel günlüklerde, tariflerde, belgesel filmler için öykü metinlerinde vb. kullanılır.

Örnek) 경은은 오늘도 아침 8시에 일어난다. 일어나서 제일 먼저 하는 일은 핸드폰을 보는 것이다.
(Belgeselde) (Kyongın bugünde sabah 8'da kalkar. Uyandığından en birinci yaptığı iş cep telefonuna bakma şeyidir/bakmak.)

Örnek) 이 학교에서는 500명의 학생들이 한국어를 배운다.
(Bu okulda 500 öğrenci Korece öğrenir.)

Örnek Cümleler
1. 오늘 날씨 좋다!
(o-nıl nal-şi coh-da!)
= Bugün hava güzel!

2. 전화가 안 돼요. 어? 다시 된다!
(con-hoa-ga an doe-yo. O? Ta-şi toin-da!)
= Telefon çalışmıyor. A? Tekrar çalışıyor!

3. 저기 내 친구들 온다.
(co-gi ne çin-gu-dıl on-da.)
= Oraya arkadaşlarım gelir.

4. 그럼 나는 여기서 기다린다?
(kı-rom na-nın yo-gi-so ki-da-rin-da?)
= Öyleyse ben burada bekleyeyim mi?

5. 한국어를 잘 하고 싶으면, 매일 공부해야 한다.
(han-gu-go-rıl cal ha-gu şip-pım-yon, me-il kong-pu-he-ya han-da.)
= Korecen iyi olsun istiyorsan, her gün çalışmalısın.